Choroba zwyrodnieniowa stawów jest przeze mnie najczęściej spotykaną jednostką chorobową. Nawet pacjenci chorujący po przebyciu udaru mózgu czy z dysfunkcjami tkanek miękkich w historii choroby posiadają rozpoznania M47 – zwyrodnienia wielostawowe lub inne tego rodzaju. Nie wszyscy pacjenci z tej grupy muszą mieć dolegliwości bólowe (zdarza się, że ktoś ma rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej, a nie odczuwa bólu z tej przyczyny). Pacjenci zazwyczaj nie chcą od razu kłaść się na stół, by zastąpić swój fizjologiczny staw endoprotezą lub co rzadziej w Polsce – by „wyczyścić” operacyjnie staw.

Oto lista postępowań medycznych, które mają udowodnioną skuteczność naukową w zakresie redukcji i/lub prewencji progresji choroby:
- Zaopatrzenie ortopedyczne: takie jak ortezy stawu kolanowego, kijki, wkładki do butów, ale podciągnąć do tego można też buty na grubej, amortyzującej podeszwie, które będą chronić staw kolanowy, biodrowy oraz lędźwie przed wstrząsami.
- Ćwiczenia mają najwięcej dowodów, które podkreślają ich skuteczność. Wymagają one jednak samodyscypliny od pacjenta oraz odpowiedniego okresu stosowania – efekt wzmacniający pojawia się dopiero po kilku tygodniach.
- Paracetamol: zalecany u niektórych pacjentów, jednak ma również istotne wady.
- Doustne NLPZ-y: zalecane zwykle, gdy paracetamol jest przeciwwskazany lub nie zmniejsza objawów bólowych.
- Kapsaicyna: np. maść końska, plastry rozgrzewające.
- Steroidy: mają wiele działań niepożądanych, w skrajnych przypadkach stosowane miejscowo mogą niszczyć stawy.
- Kwas hialuronowy.
- Stosowanie glukozaminy i chondroityny: odradza się jednak stosowanie suplementów diety, z powodu ich powszechnego zanieczyszczenia. Lekarz może przepisać konkretny lek z tymi substancjami. Lek to nie to samo co suplement diety.
- Stosowanie ciepła i zimna.
- Zmiana stylu życia (dieta, aktywność fizyczna, jakość snu): jeden z najważniejszych, ale najtrudniejszych sposobów postępowania, wymaga wiele wysiłku od pacjenta.

W razie Twojej potrzeby wypiszę refundację na zaopatrzenie ortopedyczne.
Warto jednak zaznaczyć. że towarzystwa naukowe nie są w 100% zgodne co do niektórych z tych metod (np. stosowanie paracetamolu czy kwasu hialuronowego). Każde jednak rekomenduje utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz wprowadzenie ćwiczeń fizycznych. Ćwiczenia fizyczne powinny być wprowadzone równolegle z leczeniem farmakologicznym.
Co istotne nie rekomenduje się tzw. terapii biernych, czyli popularnych w Polsce zabiegów prądowych, laseroterapii, masaży, akupunktury czy terapii manualnych itp. Zabiegi takie mogą być uzupełnieniem terapii, stanowić jej niewielki procent.
Pacjent, u którego występuje ograniczenie aktywności w życiu codziennym z powodu dolegliwości bólowych lub lęku, powinien przemyśleć zaadaptowanie mieszkania do swoich potrzeb: założenie podwyższenia na sedes, zamontowanie uchwytów pod prysznicem, przy toalecie, usunąć dywany (ryzyko upadku), zamontować ławeczkę do wanny itp.
Proces postępowania w przypadku dolegliwości bólowych wynikających z choroby zwyrodnieniowej powinien być uzgodniony wspólnie z lekarzem, fizjoterapeutą i pacjentem.
Źródła:
- Choroba zwyrodnieniowa stawów – aktualne standardy leczenia; Wojciech Romanowski, Agata Zdanowska, Mateusz Romanowski
- https://www.mp.pl/reumatologia/wytyczne/251668,leczenie-niefarmakologiczne-choroby-zwyrodnieniowej-stawow