Długofalowa terapia spastyczności
Spastyczność mięśniowa jest obecna u większości pacjentów cierpiących na schorzenia neurologiczne. W praktyce fizjoterapeutycznej spotykam się z nią zawsze u pacjentów, którzy szukają pomocy w schorzeniach neurologicznych. Niestety na spastyczność nie ma złotego środka, choć są metody, które przynoszą wymierne korzyści, mimo wszystkich większość pacjentów mierzy się ze spastycznością całe życie. Mając na uwadze czas, koszty terapii, ale przede wszystkim to jak ważna w leczeniu spastyczności jest codzienna rutyna, warto, aby pacjent potrafił samodzielnie wpływać na wzmożone napięcie mięśniowe.
Czym jest spastyczność?
Najprościej mówiąc, jest to wzmagające się napięcie mięśniowe, któremu mogą towarzyszyć skurcze mięśniowe w reakcji na nieprzyjemny bodziec. Nieprzyjemnym bodźcem może być właściwie wszystko, od delikatnego dotyku po stres wywołany podniesieniem głosu. Nieprzyjemnym bodźcem może być również brak czucia lub jego zaburzenie.
Z tym ostatnim aspektem spotykam się często, pacjent z zaburzeniem czucia, będzie generował duże napięcie mięśniowe, w celu próby zbudowania czucia własnego ciała. Zaburzenie czucia może również powodować nadmierne odczuwanie bólu – już sam dotyk może być dla pacjenta bardzo bolesny, fachowo nazywa się to allodynią lub bardziej ogólnie przeczulicą. Dlatego też jedną z metod zmniejszania spastyczności jest terapia ukierunkowana na poprawę czucia. W warunkach domowych można to robić przy pomocy szczotek do włosów, używania ciepłych i chłodnych rzeczy, masowania, czynności takie powinny być przyjemne dla pacjenta i nie generować napięcia czy bólu.
Jak możesz pomóc?
Jeśli bliska Ci osoba generuje wzmożone napięcie mięśniowe, sprawdź, w jakim stopniu odczuwa ona daną kończynę. Być może nie jest w stanie wskazać z zamkniętymi oczami, miejsca, w które zostaje dotknięta? Czasem pacjent sam zgłasza, że nie czuje swojej stopy/dłoni albo odczuwa ją w inny sposób. W takim przypadku spróbuj stymulować obszar, który jest gorzej odczuwalny. Poproś osobę z zaburzeniem czucia o pełne skupienie na tym co robisz, poproś, aby patrzyła, co robisz, nazywała obszar, który dotykasz i myślała o nim. W tym czasie dotykaj tego miejsca ręcznikiem, szczotką lub gazikami. Twój dotyk nie może sprawiać bólu ani generować zwiększonego napięcia, dobrze jednak, aby był odczuwalny – dlatego musisz wybrać odpowiednie narzędzie.
Poprawianie czucia swojego ciała to tylko jeden z aspektów, które mogą wpłynąć na zmniejszenie spastyczności. Jeśli podejrzewasz wzmożone napięcie u siebie lub u bliskiej osoby, powinieneś skonsultować to z fizjoterapeutą i lekarzem neurologiem.
