Wstęp
Choroba zwyrodnieniowa rozwija się dość często w stawie czworoboczno-śródręcznym, często jest to wynikiem urazów sportowych lub powtarzających się przeciążeń wynikających z mozolnych prac lub hobby.
Częściej występuje u kobiet zazwyczaj w wieku 50-60 lat.
Zazwyczaj czynnościami, które są utrudnione w tej chorobie są pisanie, pracy ogrodowe, odkręcanie kafli, otwieranie słoików. Ból zwykle zlokalizowany jest na powierzchni dłoniowej ręki.
Uważa się, że pasywne ruchy dodatkowe (mobilizacja) zmniejszą dolegliwości bólowe w stawie oraz zwiększają bezbolesny zakres ruchu wpływając na struktury okołostawowe. Jednakże brakuje badań, które oceniają wykorzystanie terapii manualnej w chorobie zwyrodnieniowej stawów.
Celem niniejszej pracy było określenie czy bierna dodatkowa mobilizacja w kierunku tylno-przednim stawu czworoboczno-śródręcznego zmniejszy dolegliwości bólowe oraz zwiększy siłę chwytu „tip”, „tripod” oraz ścisku dłoni.
Metodyka
Do badania włączono 28 pacjentów w wieku od 70 do 90 lat, u których stwierdzono zmiany zwyrodnieniowe w obszarze stawu kciuka na zdjęciu rentgenowskim – zmiany o charakterze III i IV stopnia.
Kryteriami wyłączenia były: zespół kanału nadgarstka, reumatyzm, interwencja chirurgiczna w obrębie stawu czworoboczno-śródręcznego, skręcenia palca lub zapalenie pochewki ścięgnistej de Quervaina. Pacjenci prezentujący zaburzenia neurologiczne, które zmieniały czucie bólu również zostali wykluczeni z badania.
Badanie było podwójnie zaślepione z randomizacją i próbą kontrolną.
Pomiar bólu
U pacjentów z chorobą zwyrodnieniową w okolicy kciuka ból może rzutować do podstawy dłoni. Mierzono próg bólu uciskowego w kościach powiązanych ze stawem czworoboczno-śródręcznym, autorzy wybrali kość łódeczkowatą oraz haczykowatą i sam staw.
Próg bólu uciskowego został określony jako minimalny ucisk wywołujący ból.
Poprzednie badania wykazały, że wewnątrzbadawcza rzetelność tego testu wynosi od 0,6 do 0,97 a rzetelność zewnątrzbadawcza od 0,4 do 0,98.
Pomiar siły
Siła chwytu była mierzona na dwa sposoby. Pierwszy sposób polegał na chwycie pensetowym pomiędzy palcem wskazującym a kciukiem, a drugi pomiar badał siłę pomiędzy palcem wskazującym i środkowym a kciukiem.
Mierzona była również siła ścisku dłoni.
Interwencja
Leczenie przebiegało w czterech sesjach w przeciągu dwóch tygodni. Pacjenci otrzymywali 4 sesje terapii manualnej Maitland w postaci pasywnych dodatkowych ruchów albo terapię pozorowaną.
Ślizgi tylno-przednie w stawie czworoboczno-śródręcznym wykonywane były przez 3 minuty następnie minuta przerwy i powtarzane trzykrotnie. Po zakończeniu fizjoterapeuta wykonywał delikatny oscylacje, które opisywał Maitland.
W terapii pozorowanej zastosowano terapię ultradźwiękami w zerowej dawce przez 10 min.
Protokół badania
Uczestnicy nie dostali zezwolenia na stosowanie środków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych na 24 godziny przed sesją terapeutyczną.
Pacjenci byli oceniani 5 minut po leczeniu, jeden tydzień po leczeniu oraz dwa tygodnie po leczeniu.
Wyniki
Bierna dodatkowa mobilizacja badanego stawu nie spowodowała wzrostu siły chwytu ani siły ścisku dłoni.
Uciskowy próg bólu w stawie czworoboczno-śródręcznym zwiększył się po dwóch tygodniach od zakończenia leczenia istotnie statystycznie. Natomiast próg bólu nie zwiekszył się w obszarze kości łódeczkowatej ani haczykowatej.
Dyskusja
W jednym z badań u pacjentów z adhezyjnym zapaleniem stawu ramiennego badacze zastosowali mobilizację bierną dodatkową w kierunku przednim oraz tylnym. W obu grupa dolegliwości bólowe zmniejszyły się, natomiast w grupie, która otrzymała mobilizację tylną zwiększył się również zakres ruchu.
W innym badaniu zademonstrowano, że mobilizacja bierna dodatkowa w kierunku tylno- przednim na segmencie kręgosłupa C5-C6 skutkowała natychmiastowym zmniejszeniem bólu uciskowego o 25% w objawowym segmencie szyjnym. Raportowano również zmniejszenie dolegliwości bólowych od 10 do 20% u pacjentów z bólem nadkłycia bocznego.
Inne badania sugerowały, że efekt przeciwbólowy związany z mobilizacjami wynika z hamowania termicznego czasowego sumowania bólu. Jest to mechanizm wywoływany włóknami typu C i wiąże się z przejściem bólu ostrego w ból przewlekły.
Biorąc pod uwagę wyniki opisywanego badania przyszłe odkrycia powinny skupić się na na tym, czy efekty mobilizacji ograniczone są jedynie do obszaru objętego leczeniem.
W opisywanym badaniu mobilizacja stawu czworoboczno-śródręcznego nie wpłynęła na siłę chwytów. Są jednak badania, które wskazują na poprawę siły chwytów przy mobilizacji w zespole kanału łokciowego. Prawdopodobnie, aby wywołać efekt zwiększenia siły mięśniowej, należy użyć technik, które wprowadzają napięcie w układ nerwowy.
Źródło: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22257943/
