Ortopedyczna terapia manualna to specjalistyczna gałąź fizjoterapii, która zajmuje się leczeniem schorzeń nerwowo-mięśniowo-szkieletowych. Bazuje ona na rozumowaniu klinicznym i wysoce specyficznym podejściu terapeutycznym, w którym wykorzystywane są m.in. techniki manualne i ćwiczenia terapeutyczne.
Badanie
Przede wszystkim najistotniejszą cześć badania stanowi wywiad, czyli rozmowa z Tobą. Podczas tej rozmowy przekazujesz najważniejsze informacje, sygnalizujesz, jaki jest Twój największy problem, z którym przychodzisz, opowiadasz o tym, jakie czynności w codziennym życiu są utrudnione i o tym jaki widzisz cel terapii. Dla niektórych celem jest parutygodniowe zredukowanie objawów, dla innych całkowite ustąpienie bólu, dla innych zapobieganie nasileniu się bólu, jeszcze dla innych celem może być poprawa zakresu ruchu, aby sięgnąć do najwyższej półki w kuchni. Pamiętaj, że aby osiągnąć odległy cel, trzeba przejść dłuższą drogę niż w przypadku bliskiego celu. Jako fizjoterapeuta pomogę Ci w trakcie tej drogi, ale również a może przede wszystkim postaram się wskazać tę najbardziej efektywną i możliwą do realizacji drogę.
W trakcie wywiadu będę dopytywać Cię o Twoje dolegliwości, mogę spytać o rodzaj bólu, o to, czy pora dnia wpływa na objawy, czy domyślasz się przyczyny problemu, o poziom dolegliwości i inne. Spytam również o ogólny stan zdrowia, czy chorujesz na jakieś choroby przewlekłe, czy jesteś człowiekiem aktywnym fizycznie, czy często jesteś narażony na stres.
Te pytania są po to, aby zaplanować badanie i mieć już wstępną hipotezę, w jaki sposób poprowadzić terapię. Pomogą one również w prognozowaniu leczenia.
Badanie fizykalne
W badaniu tym będziemy skupiać się na Twoim ciele. Prócz oceny wizualnej stawów, mięśni i postawy, sprawdzimy ruchy bierne (wykonywane przez terapeutę), czynne, być może dołożymy jakiś ciężar, dociśniemy staw, jednak wszystko powinno być dla Ciebie komfortowe i nie będziemy przekraczać progu bólu. Jeżeli zajdzie potrzeba do badania dołożymy specjalistyczne testy mięśniowe, więzadłowe, testy napięciowe nerwów czy podstawowe badanie neurologiczne. Przejdziemy do tego, z czym kojarzy się najbardziej terapia manualna, czyli z pracą na stawach – ocenię ruchomość Twoich stawów.
Terapia
Podczas wywiadu i badania klinicznego udało nam się zebrać dziesiątki, a nawet setki informacji. Na ich podstawie wybierzemy miejsce, które poddamy terapii, może to być mięsień, staw, nerw czy popularna obecnie powięź. Czasem ból głowy, rąk czy nóg może mieć przyczynę w kręgosłupie. Dobry wywiad pomoże też w doborze odpowiedniej techniki, które są wysoce specyficzne dla pacjenta — każdy pacjent poddawany jest terapii z innymi parametrami (np. siła, kierunek ruchu, zakres ruchu).
Trafność terapii zostanie zweryfikowana poprzez powtórną ocenę Twoich dolegliwości. Cały ten proces odbędzie się na jednej wizycie, a na kolejnej będziemy kontynuować leczenie lub/i je modyfikować.
Jesteś w centrum
Moim zadaniem jest słuchać Ciebie i dobrać odpowiednią terapię dla Ciebie. Twoim zadaniem jest również zaangażowanie w proces leczenia. Dzięki temu efekty są osiągalne szybciej. Dwóch pacjentów może mieć tę samą diagnozę np. łokieć tenisisty, jednak ich stan funkcjonalny i nasilenie dolegliwości bólowych może być zupełnie inne. Zupełnie inne będą też ich cele (np. powrót do pracy jako mechanik, czy możliwość bezbolesnego przygotowania herbaty). Każdy z tych pacjentów będzie miał również swój indywidualny stan zdrowia, choroby przewlekłe lub ich brak. Będzie również inne zaangażowanie — jedna osoba będzie w stanie ćwiczyć 40 minut codziennie, a druga w ogóle nie będzie chciała poświęcać czasu na ćwiczenia. Na tej podstawie dobierane są techniki terapeutyczne, ich siła, czas zabiegu oraz postępowanie poza wizytami.
Techniki pracy
Koncepcja Maitlanda daje dowolność w zastosowaniu technik terapeutycznych (trzeba je tylko — albo aż — dopasować do stanu pacjenta oraz zlokalizować przyczynę dysfunkcji). Na co dzień pracuję mobilizacjami stawów, technikami miękkimi, które wyniosłem ze szkolenia z masażu tkanek głębokich oraz technikami energii mięśniowej. Te elementy można określić ogólnie jako techniki terapii manualnej. Wg badań naukowych zazwyczaj sama terapia manualna nie wystarcza, by długotrwale (ponad 6 miesięcy) utrzymać efekt przeciwbólowy lub poprawić stan funkcjonalny. Stąd nauczę Cię również ćwiczeń terapeutycznych — w zależności od pacjenta może być to nawet cała sesja nakierowana tylko na ćwiczenia lub nauka 1-2 ćwiczeń do samodzielnego wykonywania między spotkaniami.
W zależności co chcemy osiągnąć, można zastosować ćwiczenia siłowe, rozluźniające, rozciągające, neurmobilizacje, ćwiczenia aerobowe czy automobilizacje stawów.
