Złamania kości łódeczkowatej – mechanizm, objawy, powikłania, rodzaje złamań

Pechowa kość

Kość łódeczkowata to najczęściej ulegająca złamaniom kość nadgarstka (60-80% złamań nadgarstka).

[foogallery id=”2223″]

Kości nadgarstka łączą się wzajemnie więzadłami, jest ich naprawdę bardzo dużo (można spojrzeć na zdjęcia powyżej), skutkuje to tym, że nadgarstek należy traktować jako pewną całość. To znaczy, że nie ma możliwości ruchu jednej kości bez poruszenia drugą. W Anatomii prawidłowej człowieka Bochenka można przeczytać, że w zasadzie konkretne więzadła tworzy się, jak gdyby na siłę, w celach dydaktycznych, kiedy tak naprawdę, nadgarstek stanowi całość zespoloną tkanką łączną.

Tajemnica kości łódeczkowatej

Chyba najważniejszą rzeczą, o której należy wiedzieć w związku z kością łódeczkowatą, jest jej skąpe i specyficzne unaczynienie, które predysponuje tę kość do jałowej martwicy. To znaczy, że dochodzi do śmierci kości z powodu braku dostarczania jej składników odżywczych. Kości, które najczęściej ulegają martwicy aseptycznej to (prócz kości łódeczkowatej): głowa kości udowej, kość księżycowata, guzowatość piszczeli, guz kości piętowej, kość skokowa…

U części ludzi kość łódeczkowata w 1/3 proksymalnej unaczyniona jest jedynie przez krążenie śródkostne. Stanowi to istotną dla nas informacje. Jeśli bowiem dojdzie do złamania w części proksymalnej kości, z powodu nikłego dopływu krwi, dojdzie do braku zrostu i martwicy. Stwierdzono, że po 5 latach od braku zrostu, właściwie u każdego pacjenta można zaobserwować zmiany zwyrodnieniowe nadgarstka. Ogólnie kość łódeczkowata zaopatrywana jest przez odgałęzienia tętnicy promieniowej.

Mechanika urazu

Jak dochodzi do urazu? Kość łódeczkowata umiejscowiona jest proksymalnie w stosunku do kciuka, po bocznej stronie nasady dłoni. Kiedy przyszły klient poślizgnie się lub z jakiegoś innego powodu będzie zagrożony upadkiem, mimowolnie wyciąga dłoń przed siebie, aby ochroniła go ona przed siłą uderzenia, tym samym narażającą ją na wysokoenergetyczny uraz. Siła uderzenia zostaje przeniesiona z I kości śródręcza i kości czworobocznej większej na kość łódeczkowatej, która ulega w tym momencie złamaniu. Mechanizm urazu tłumaczy, dlaczego młodzi mężczyźni najczęściej doznają tego typu złamania, to znaczy są aktywniejsi i agresywniejsi od kobiet.

Objawy

Poszkodowany na początku może bagatelizować uraz, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do martwicy. Objawem jest ból w dole promieniowym (tabakierze anatomicznej), przy nacisku na nasadę dłoni po bocznej stronie, oraz przy kompresji kciuka. Zmniejsza się zakres ruchomości, tworzy się obrzęk. ROM zostaje zmniejszony m.in. z tego powodu, iż w normalnych warunkach, przy ruchach nadgarstka kość łódeczkowata obraca się i porusza, natomiast w złamaniu jest ona wyłączona z funkcji z powodu bolesności i rozkawałkowania.

Rodzaje złamań

Możemy wyróżnić złamanie stabilne oraz niestabilne.

• Złamanie stabilne:
  • Złamanie guzka.
  • Złamanie niepełne talii.
• Złamanie niestabilne:
  • Złamanie skośne bieguna dystalnego.
  • Złamanie całkowite talii.
  • Złamanie bieguna proksymalnego.
  • Złamanie, w którym przemieszczenie przekracza 1 milimetr.
  • Złamanie, w którym dochodzi do wytworzenia się kąta pomiędzy częściami kości, skierowanego wierzchołkiem ku grzbietowi.

Diagnostyka obrazowa

Złamanie stwierdza się na podstawie aż czterech zdjęć radiologicznych:

1. Zdjęcia PA w odchyleniu łokciowym.
2. Zdjęcia bocznego w odchyleniu łokciowym.
3. Zdjęcia skośnego.
4. Zdjęcia skośnego.

Konieczne są aż 4 zdjęcia, ponieważ złamanie łatwo przeoczyć, często też nie jest ono widoczne od razu. Zdjęcia w odchyleniu łokciowym wykonujemy po to, aby lepiej ukazała nam się kość łódeczkowata. W przypadku wątpliwości zaleca się unieruchomienie na pewien okres i ponowne zdjęcie radiologiczne, kiedy zaczynają już działać osteoklasty, a więc kiedy szczelina załamania jest lepiej widoczna. Można także wykonać rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową.

[foogallery id=”2225″]